مالیات تکلیفی چیست؟ چه کسی باید مالیاتی تکلیفی بپردازد ؟

مالیات تکلیفی چیست؟

به این مالیات تکلیفی WHT (Withholding taxes) هم گفته میشود که یعنی پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی به عهده فرد دیگری غیر از خود شخص است.

به بیانی ساده می‌توان گفت شخصی که مالیات تکلیفی به او تعلق میگیرد ، وظیفه پرداخت مالیات تکلیفی بر عهده او نیست.

پس وظیفه پرداخت آن مالیات به عهده کیست؟ بر عهده سازمان یا شخص دیگر است. حال میپرسید چگونه؟ به مثال زیر توجه کنید.

برای مثال مالیات حقوق مالیاتی است که به حقوق کارمندان و کارگران تعلق میگیرد اگر شامل قوانین آن باشند. حال این مالیات را چه کسی پرداخت میکند؟ خود کارمند؟ خیر این مالیات را کارفرمای او باید پرداخت کند.

در واقع کارفرما مالیات را از حقوق کارگر کسر کرده و به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌کند. یعنی شخصی غیر از فرد مشمول مالیات پرداخت مالیات را به عهده بگیرد. این مثالی بود که به روشنی مالیات تکلیفی را توضیح میداد.

انواع مالیات تکلیفی چیست؟

اگر بخواهیم انواع مالیات تکلیفی را مشخص کنیم کار ساده ای نیست. در اینجا مهمترین آن را که فرد مشمول موظف به پرداخت آن نمی باشد را آماده کرده ای:.

• مالیات بر درآمد حقوق
• مالیات بر درآمد اجاره
• مالیات بر درآمد حق‌الوکاله
• مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی خارج از ایران
• مالیات بر نقل ‌و انتقال سهام
• مالیات بر ارزش‌ افزوده

مالیات حقوق چیست

مالیات تکلیفی حقوق جزء معروف ترین مالیات تکلیفی است که از حقوق هر شخصی کسر می شود. کارفرما وظیفه دارد درصدی از حقوق هر کارمند یا کارگر خود را به عنوان مالیات کسر کنند و در زمان تعیین شده به اداره مالیات پرداخت کنند. توجه کنید که مالیات حقوق به همه کارمندان و کارگران تعلق نمی گیرد و باید حداقل حقوق از مبلغ خاصی بالاتر باشد. برای آگاهی از مالیات حقوق به صفحه آن مراجعه کنید.

بنابراین همانطور که قبلا هم اشاره شده خود کارگر مسئولیتی در قبال پرداخت مالیات حقوقش را ندارد و کارفرما این میزان را از حقوق وی کسر میکند و به سازمان مالیات پرداخت می کند. در واقع کارفرما در این بین نقش یک واسط را ایفا می کند.

مالیات اجاره املاک

مالیات تکلیفی اجاره نوع دیگری از انواع مالیات مستقیم است و از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. تمام انواع درآمدهایی که از یک ملک به دست می آید مشمول این نوع مالیات است. اگر شخصی حقیقی یا حقوقی خانه ای را در اختیار داشته باشد که آن را اجاره داده باشد، موظف به پرداخت مالیات است. البته توجه کنید که مالیات اجاره هم دارای قوانین خاص خودش هست و بر هر ملک اجاره داده شده ای تعلق نمیگیرد.

مالیات حق الوکاله

مالیات تکلیفی حق الوکاله متوجه وکلا بوده و آنها موظف به پرداخت آن هستند. زمانی که یک وکیل با موکل خود به توافق رسیده و اقدام به بستن قرارداد می‌کنند، درصدی از میزان مبلغ قرارداد که متعلق به وکیل است باید به به سازمان امور مالیاتی پرداخت شود. همچنین اگر شرکت یا موسسه‌ایبا یک وکیل قراردادی ببندد، باید میزان مالیات را از حق الوکاله او کسر و پرداخت کند؛ در واقع آن شرکت یا موسسه موظف به پرداخت این نوع مالیات است. اگر وکلا این مالیات را به موقع پرداخت نکنند دچار جریمه ۲۰ درصدی میشوند.

مالیات مضاربه

کلمه مضاربه را در مورد وام های بانکی زیاد شنیده ایم؛ مضاربه در واقع به یک رابطه دو طرفه در یک عملیات تجاری اشاره می‌کند که یکی از طرفین ملزم به آوردن سرمایه و دیگری متعهد به استفاده از سرمایه و انجام یک فعالیت اقتصادی است. اگر این معامله تجاری منجر به سود شود ، سود مربوطه بین طرفین تقسیم می‌شود، در واقع به این صورت که انجام دهنده کار موظف می‌شود که طی بازه‌های زمانی تعیین شده یک میزان سودی را به آورنده سرمایه پرداخت کند. حال مضاربه چه به صورت حقیقی باشد چه حقوقی اگر فردی که انجام دهنده کار است را طرف اول و فردی که سرمایه آورده را طرف دوم بنامیم؛ در این حالت باید گفت که این طرف اول است که مکلف به پرداخت مالیات است نه سرمایه گذار.

در واقع فرد انجام دهنده کار باید از سودی که به دست آورده درصد معینی را به عنوان مالیات به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند. همچنین در این بین باز هم این طرف اول است که مسئول پرداخت مالیات سود طرف دوم یا همان سرمایه‌گذار است.

به این شکل که طرف اول باید هنگام پرداخت سود به طرف دوم میزان مالیات مربوط به آن را کسر کند و همراه با مالیات سود خود که به دست آورده به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند. در نهایت می‌توان گفت که این  انجام دهنده کار است که مسئولیت پرداخت مالیات را بر عهده دارد.

جرائم عدم پرداخت

همان‌طور که مشخص شد، برخی از افراد موظف به دریافت مالیات تکلیفی و پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی هستند. در قانون برای عدم انجام این وظیفه جرایم و مجازاتی در نظر گرفته‌شده است. پیش‌فرض قانون در موارد عدم پرداخت ، عدم پرداخت آن توسط فرد واسط است.

در حقیقت چه شما مالیات را از مؤدی دریافت کرده باشید و چه دریافت نکرده باشید، در صورت عدم پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی به‌اندازه مودی مقصر بوده و مشمول پرداخت جریمه خواهید بود. اگر مالیات تکلیفی را به موقع پرداخت نکنید، مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰ درصد میزان مالیات پرداخت‌نشده میشود. علاوه بر این به ازای هر ماه دیرکرد ۲.۵ درصد به این میزان افزوده می‌شود.

در کنار این‌ها در صورت شکایت سازمان امور مالیاتی، ممکن است به مجازات درجه ششم که شامل شش ماه تا ۲ سال حبس تعزیری و بسیاری چیزهای دیگر است نیز محکوم شوید.

نحوه پرداخت مالیات تکلیفی

در تمامی مواردی که در قسمت قبل ذکر شد، فردی که مسئولیت پرداخت مالیات تکلیفی را بر عهده دارد تا پایان ماه بعد فرصت دارد که اقدام به پرداخت مالیات کند و مشمول جریمه نشود.

نحوه پرداخت به این صورت است که فردی که مسئول پرداخت در هر نوع آن است باید به نزدیکترین اداره مالیاتی که در دسترس او قرار دارد مراجعه کرده و با دریافت فیش مربوطه، اقدام به پرداخت آن کند.